Δευτέρα 15 Απριλίου 2013

Η ΚΡΙΣΗ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΜΑΣ


Ελπίδα μέσα από την κρίση.
Βιώνουμε σήμερα μια κρίσιμη πραγματικότητα όμως αυτή, ήταν αναμενόμενη από τους ανήσυχους πνευματικά ανθρώπους οι οποίοι και τη διέβλεψαν. Ενδεικτικά, θα αναφέρω τον αείμνηστο Ε. Π. Παπανούτσο ο οποίος στο βιβλίο του: «Η κρίση του πολιτισμού μας», β’ έκδοση 1979, γράφει μεταξύ άλλων: « Φαίνεται απίθανο κι όμως είναι οδυνηρά βέβαιο ότι η παγκόσμια οικονομία έχει μπλεχτεί σήμερα σε δραματικές αντινομίες και περνάει (στις χώρες τουλάχιστο του ελεύθερου συναγωνισμού ) μια βαθιά κρίση που εκφράζεται με τον πληθωρισμό και την ανεργία. Μεγάλα κράτη έχασαν τον έλεγχο επάνω στο νομισματικό τους σύστημα, επομένως και στις τιμές των καταναλωτικών αγαθών και είναι ανίκανα να αναχαιτίσουν την κερδοσκοπία οργανωμένων αλλά αφανών ομάδων που δρουν σε διεθνή κλίμακα εις βάρος των απορότερων λαϊκών στρωμάτων.»  
Αδιαμφισβήτητα ,είναι φανερό, πλέον, ότι η οικονομική κρίση είναι ένα φαινόμενο που έχει παγκόσμιες διαστάσεις και δεν συνιστά αυτή το αίτιο της ζοφερής πραγματικότητας που βιώνουμε, αλλά ένα αναπόφευκτο αποτέλεσμα μιας βαθιάς ηθικής εκτροπής. Καθώς δεν υπάρχει λάθος χωρίς συνέπειες! Η αξιολόγηση της ζωής έγινε ερήμην του Πνεύματος. Οι Δελφικοί κώδικες «μηδέν άγαν», «γνώθι σαυτόν» και «παν Εν» που αφορούν συνιστώσες συμπαντικής αρμονίας, αγνοήθηκαν παντελώς. Ερήμην της Αλήθειας δομήθηκε  η φιλοσοφία του σύγχρονου κόσμου κατεχόμενη από την υλιστική αντίληψη.
Μια, από τις πιο κρίσιμες επιπτώσεις της ανάπτυξης του τεχνολογικού πολιτισμού, είναι η οικολογική καταστροφή. Η αλλαγή του κλίματος έχει συνέπειες ζοφερές και απειλεί  την επιβίωση ζώων –φυτών και του ίδιου του ανθρώπου. Όλα αυτά και άλλα πολλά είναι δηλωτικά του πόσο η ανθρωπότητα νοσεί! Μήπως η εγκληματική συμπεριφορά του ανθρώπου απέναντι στον άλλον άνθρωπο και στο φυσικό περιβάλλον δεν έχει από καιρό επισημανθεί;   Ο Αϊστάϊν είχε πει :«αν θέλει να επιβιώσει η ανθρωπότητα θα πρέπει να βρει έναν άλλον  τρόπο σκέπτεσθαι».
Η εικόνα της αποτυχίας του σύγχρονου κόσμου, της γενικότερης κατάρρευσης, δείχνει πόσο ο ίδιος ο άνθρωπος δεν συνειδητοποίησε την  ύπαρξή του ως μονάδα ευθύνης και ως μέρος του όλου σχετικό με τον άλλον. Έζησε και ζει χωρίς τη συνείδηση του συνυπάρχειν. Είναι γεγονός ότι οι οικονομικά ισχυροί υπήρξαν δυνάστες των αδυνάτων πάντα, αλλά, επίσης, και ο στόχος των  αδύνατων  δεν ήταν διάφορος των καταπιεστών τους,  αφού επιδίωκαν την επιβίωση με καθαρά υλιστικούς όρους και κυρίως -κι αυτό είναι το τραγικότερο- περιόρισαν το νόημα της ζωής στην επιδίωξη της εξασφάλισης των υλικών αγαθών. Η αξιολόγηση της ζωής με βάση την υλιστική αντίληψη εξέθρεψε το φόβο και την επιθετικότητα, αποπροσανατόλισε τον άνθρωπο από την πορεία της αυτογνωσίας και κατήργησε  την προϋπόθεση της ελευθερίας του ιδίου ώστε να εξελιχθεί ως ον κοινωνικό και πνευματικό.
Ο άνθρωπος αγνοεί την αξία του. Την αξία του  θα τη γνωρίσει όταν κι εφόσον ανακαλύψει τον εαυτό του και τον ένθεο προορισμό του. «Η φυγή από το κακό είναι να γίνεις ενάρετος» θα μας πει ο Θείος Πλάτων. Αυτή την αποστολή έχει  ο Έλληνας που προήλθε από αυτόν τον πολιτισμό: Ν’ αποσπάσει τον εαυτό του από το πνεύμα των πολλών που οδηγεί στην αλλοτρίωση και στην μαζοποίηση. Το ότι υιοθετήσαμε ξένα πρότυπα είχε σαν αποτέλεσμα εμείς να γίνουμε προϊόντα εκμετάλλευσης. Βεβαίως, είναι δύσκολο να ξεχωρίσει κανείς τον εαυτό του κι ευκολότερο να εξομοιώνεται με τους πολλούς, διότι από την προσπάθειά του να ξεχωρίσει προκύπτει μια αυτοθυσιαστική ζωή. Όμως το ένστικτο της επιβίωσης δεν του υπαγορεύει αυτή τη δύσκολη προσπάθεια, μόνον η γρηγορούσα συνείδηση. Ο άνθρωπος αποπλανήθηκε, χωρίς την  αέναη επαφή του με τη συνείδηση η οποία ίσταται αδιαπραγμάτευτη ενώπιον των ηθικών αρχών. Η συνείδηση της ηθικής ευθύνης προσφέρει την αυτοδιάθεση κι αυτή κάνει τον άνθρωπο να ξεχωρίζει. Χωρίς αυτήν δεν  μπορεί να συνειδητοποιήσει την ύπαρξή του εν σχέση με τη θεία τάξη και την αρμονία του σύμπαντος.
Ναι, υπάρχει η αδικία και η οικονομική κρίση ξεσηκώνει  φωνές διαμαρτυρίας προς τους ενόχους, όμως οι φωνές αυτές δεν θα μπορέσουν να αποκαταστήσουν την αδικία.  Είναι δυνατόν ποτέ να φανταστούμε κάτι τέτοιο, ότι, αν διαμαρτυρηθούμε  θα φρονιμέψουν οι άφρονες;  Ή μήπως θα αλλάξει κάτι προς το καλύτερο, αν βλέπουμε μονάχα τις ευθύνες των άλλων κι αν συνεχώς βρίσκουμε τους άλλους  ενόχους;
Οι Έλληνες έδιναν πάντα μάχη για την ελευθερία τους ! Η σημερινή κατάσταση η τόσο αντίξοη, μας θέλει και πάλι να «πολεμήσουμε» για την ελευθερία μας. Το θάρρος της αυτοκριτικής, της αναθεώρησης και της ομολογίας των δικών μας λαθών χρειαζόμαστε εμείς οι Έλληνες, πρώτα σε προσωπικό επίπεδο. Διαμέσου του Πνεύματος και πάλι θα νικήσει ο Έλληνας και πάλι θα διακριθεί, αποσπώντας τον εαυτό του από το φόβο και την επιθετικότητα, που αυτά τα δύο είναι έκφραση του βιολογικού ανθρώπου.
Χρειαζόμαστε έναν προσωπικό επαναπροσδιορισμό με γνώμονα τη συνείδηση, έναν επαναπροσδιορισμό του εαυτού μας ως προς τις πραγματικές αξίες της ζωής κι όχι τις υποτιθέμενες εφήμερες αξίες που μας αποπροσανατολίζουν από την Αλήθεια (Α-λήθη), έναν επαναπροσδιορισμό ο οποίος να μας αποσπάσει από τη σχετικότητα και να μας αναγάγει στο απόλυτο.
«ενός κακού δοθέντος μύρια έπονται» Η παγκοσμιοποίηση επενέβη αλλοτριωτικά στην ψυχοσύνθεση του Έλληνα, τον απέσπασε από τα δικά του πρότυπα και τον προσανατόλισε σε άλλα ξένα. Η μυθολογία μας, έχει να μας προσφέρει πρότυπα ηρώων κι η ιστορία επίσης. Η  αρχαιοελληνική φιλοσοφία, μας προσφέρει το μεγάλο σοφό, το Σωκράτη ο οποίος μας προτείνει το διάλογο και το ήθος.
Η φύση του χώρου στον οποίο κατοικούμε παρέχει μιαν άλλη ιδιαίτερη φιλοσοφία. Η θάλασσα, ο ήλιος, η εύφορη γη, το καλοκαίρι που διαρκεί , όλα αυτά δημιούργησαν και τον ελληνικό τρόπο ζωής ο οποίος δεν ήταν μακράν του μέτρου. Ήταν υποχρεωμένος να διδαχθεί από το περιβάλλον του και παράλληλα να το ΥΠΗΡΕΤΗΣΕΙ  με την αγαπητική προσέγγιση, η οποία τον φέρνει δια του νόμου  αλληλοεπίδρασης σε μια σχέση γόνιμη και δημιουργική. Ερήμην αυτής της φιλοσοφίας επήλθε, μέσω της γραμμικής αντιλήψεως της ζωής, η επίπεδη κι επιφανειακή αναζήτηση των εφήμερων απολαύσεων, οι οποίες συνήγαγαν και την ηθική εκτροπή και την απόσπαση από το μέτρο. Βεβαίως, αναγνωρίζουμε ότι άλλοι κινούν τους κανόνες αυτού του παιχνιδιού, αυτό όμως δεν μας βοηθάει για να προσέξουμε με τάση αυτοκριτικής τα δικά μας λάθη και να δούμε αν καταφέραμε κι εμείς να συντάξουμε μια κοινωνία, η οποία θα μας αποσπούσε από τα ξένα ιδεώδη, πράγμα που δεν έγινε. Έτσι, επήλθε η αλλοτρίωση γενικότερα και μας επεβλήθη και τώρα βρισκόμαστε ενώπιων των συνεπειών. Η μνήμη, η οποία σταθεροποιεί την αντίσταση του ανθρώπου όταν ανατρέχει στις αξίες υπέστη διάβρωση. Η ιστορία του πολιτισμού μας διδάσκει την αξία του ενός. Η αξία του Ενός συνιστά την ελπίδα του μέλλοντος. Εάν,  μέσα από το χάος της παγκοσμιοποίησης, ο Έλληνας συνειδητοποιήσει τη μοναδικότητά του και διασώσει τον  εαυτό του ,αυτό εμπνέει την ελπίδα.
Η απαρχή της αλλαγής του κόσμου θα ξεκινήσει από τον Ένα, θα είναι αποτέλεσμα ενός αγώνα προσωπικού, απεξάρτησης από το πνεύμα των πολλών! Εδώ συνίσταται η αξία του Ενός  κι αυτό θα συμβεί όταν ο εις, ο καθείς αποσπασθεί από τη γραμμική αντίληψη του χρόνου και συνειδητοποιήσει την ύπαρξή του μέσα στο παρόν που είναι άχρονο και σχετικό με την αιωνιότητα.  Βεβαίως, αυτό προϋποθέτει μια βαθιά πίστη προς τη λογική του Θεού κι όχι των ανθρώπων.
Αλκμήνη Κογγίδου
Ποιήτρια- Δοκιμιογράφος

1 σχόλιο :