ΜΙΑ ΆΛΛΗ ΜΑΤΙΆ ΚΙ ΈΝΑΣ ΆΛΛΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΣΚΈΠΤΕΣΘΑΙ
Ο Άϊστάιν, πριν από αρκετά χρόνια, είχε, όπως φαίνεται, κατανοήσει την ανάγκη μιας ουσιαστικής αλλαγής και είχε ανησυχήσει. Αυτό διαπιστώνουμε από τη φράση του : «αν θέλει να επιβιώσει η ανθρωπότητα, θα πρέπει να βρει έναν άλλον τρόπο σκέπτεσθαι»!
Ο αείμνηστος ποιητής μας Γ. Σεφέρης θα διαπιστώσει, επίσης, ότι πήραμε τη ζωή μας λάθος, στο γνωστό του ποίημα «Άρνηση».
«Πάνω στην άμμο τη ξανθή
Γράψαμε το όνομά της
Ωραία που φύσηξεν ο μπάτης
Και σβήστηκε η γραφή
Με τι καρδιά με τι πνοή
Τι πόθους και τι πάθος
Πήραμε τη ζωή μας λάθος
Κι αλλάξαμε ζωή»
Ελπίζουμε ότι, σήμερα, ο άνθρωπος έχει φθάσει στην ωριμότητα, εκείνη, που θα τον επιτρέψει να καταλάβει και να συμφωνήσει κι ο ίδιος, τόσο με τον επιστήμονα, όσο και με τον ποιητή.
Ένας άλλος ποιητής, ο Γ. Υφαντής, προσανατολίζει τη ματιά μας στη λεπτομέρεια που συνδέει με την τελειότητα στο φυσικό περιβάλλον και γράφει:
«Τι τέλεια κατσίκια, τα κατσίκια!
Χτες γεννηθήκαν και πως ξέρουν κιόλας,
με τόση ακρίβεια
όλα τα κατσικίσια πράματα,
θαρρείς και σπούδαζαν κατσικοσύνη μια ολόκληρη
Αιωνιότητα».
Αν θέλουμε να ερμηνεύσουμε τη σκέψη του μεγάλου επιστήμονα, θα λέγαμε ότι αυτή αφορά την αναπόδραστη ανάγκη του απόλυτου. Εφόσον, υποστηρίζει ότι δεν θα υπάρξει μέλλον για την ανθρωπότητα εάν αυτή δεν αλλάξει.
Είναι γεγονός, ότι, η σχετικότητα με την οποία και από την οποία εξακολουθεί να ζει και να σκέπτεται, ο άνθρωπος, υποθάλπει την πλάνη και υπερτονίζει την ατομικότητα.
Ας δούμε όμως ποιος είναι ο λάθος τρόπος σκέπτεσθαι τον οποίο η ανθρωπότητα θα πρέπει ν’ αλλάξει, αν θέλει να επιβιώσει.
Ας δούμε, τι προξένησε η υλιστική κοσμοθεωρία, η οποία περιορίζει στην επιφανειακή αντίληψη της ζωής και στην πλάνη των αισθήσεων, χάνοντας την προσωπική ματιά και προς τα μέσα και προς τα έξω.
Η γραμμική αντίληψη του χρόνου, που στηρίζεται στην πλάνη των αισθήσεων, στην απάτη του φαινομένου, του επιφανειακού, συνάδει μ’ έναν περιοριστικό τρόπο σκέπτεσθαι. Η εξαφάνιση της υπαρξιακής ανησυχίας, η διαφθορά, η απόσπαση από τη μοναδικότητα του προσώπου, είναι μερικά από τα αποτελέσματα αυτού του τρόπου σκέπτεσθαι. Επιτρέπει την αδικία, ευνοεί τα κατά συνθήκη ψεύδη και σαν συνέπεια, επιφέρει τη μοναξιά και την απομόνωση στο ατομικό εγώ.
Οι συνθήκες ζωής που διαμορφώνονται υπό την αντίληψη του γραμμικού χρόνου, θέτουν το άτομο υποκείμενο στις βιοτικές του ανάγκες και εξαρτώμενο από αυτές. Ενώ, το ίδιο κυνηγά και κυνηγιέται από το χρόνο, προσπαθώντας να ανταπεξέλθει, βρίσκεται διαρκώς σ’ ένα αγχωτικό ρυθμό που το καταπιέζει. Καθώς, το ένστικτο της επιβίωσης του υπαγορεύει έναν ατομικό αγώνα μέσα από τον οποίο αντιμετωπίζει τον άλλον, άλλοτε αμυνόμενο κι άλλοτε επιτιθέμενο, ως έναν εχθρό ή ως έναν άγνωστο και ξένο. Η ψυχή ως χώρος ευαισθησίας περιέρχεται στην λήθη. Δεν έχει τις προϋποθέσεις να παραχωρήσει την ύπαρξή του στην αναζήτηση και εύρεση των άγνωστων δυνατοτήτων του.
Σκεπτόμενος, ο σύγχρονος άνθρωπος, με τη γραμμική αντίληψη του χρόνου, απουσιάζει από το παρόν, το οποίο είναι ουσιαστικά άχρονο. Ωστόσο, το άχρονο παρόν, εν δυνάμει περιέχει το γραμμικό χρόνο και το μέλλον και το παρελθόν. Απουσιάζοντας από το παρόν, απουσιάζει από την ίδια τη ζωή, που καλεί στη μετοχή και στη συμμετοχή, γεγονός που προϋποθέτει την έξοδο από το εγώ, την αποδοχή της δοκιμασίας, τη μαθητεία στη λεπτομέρεια και τη σχέση. Η σχέση παραμένει ανεπίγνωτη, ανεξερεύνητη ως προϋπόθεση κοινωνίας των προσώπων κι ως προϋπόθεση εισαγωγής στη θεία οικονομία.
Δυστυχώς ο άνθρωπος μεταθέτει την ευθύνη του για ό,τι αφορά την εξέλιξη και την αλλαγή του κόσμου σε κάποιον άλλον, ή σε άλλους είτε πολιτικούς, είτε θρησκευτικούς ηγέτες. Έχει την εντύπωση ότι η αλλαγή θα έρθει απ’ έξω, ενώ η αλλαγή θα είναι εσωτερική απόφαση, από συνειδητή και προσωπική ανάγκη.
Ένας τρόπος σκέπτεσθαι υποβάλλεται από τη μικρή ηλικία και παραλαμβάνει το άτομο για να του επιβάλλει ψεύτικες αξίες ζωής, ενώ το υποβάλλει σε ανταγωνιστικούς ρυθμούς, μέσα στους οποίους αγνοεί τον εαυτό του και αγνοείται ως ύπαρξη από τους άλλους. Κι αυτό έχει σαν συνέπεια να μην αποκτά τη συνειδητότητα του συνυπάρχειν Διέρχεται ως αγνοών και αγνοούμενος.
Από το γονέα υποβάλλεται στο παιδάκι μια ανάλογη αντίληψη ζωής, η οποία δεν το χρεώνει με το ήθος και την υπευθυνότητα, η οποία εγείρεται μέσα από τη συνείδηση. Ενώ η ευαισθησία τη ψυχής καταργείται. Επικρατεί, ακόμη, η εντύπωση ότι η ζωή είναι το φαινόμενο που αντιλαμβάνεται μέσω των αισθήσεών του και ότι ο ίδιος ο άνθρωπος δεν είναι παρά ένα βιολογικό ον που γεννιέται και πεθαίνει. Έτσι, το άτομο γίνεται ευάλωτο στις συνθήκες που επιβάλλονται από τα συστήματα κι ακολουθεί υποτακτικά, χωρίς τη δική του κριτική ματιά.
Παύει ο άνθρωπος να είναι υποκείμενος στα συστήματα και στις συμβάσεις όταν αποκτήσει την κυριότητα του Εαυτού κι όταν αναλάβει ως κύριο μέλημά του το «Σεαυτόν άρχου». Η αυτογνωσία επίσης αφορά την αναζήτηση των άγνωστων δυνατοτήτων του και, βεβαίως, οδηγεί σε μια άλλη αντίληψη και στάση ζωής, την οποία ανακαλύψανε οι φιλόσοφοι και οι ποιητές.
Η αντικειμενική ματιά προσφέρεται στον ελεύθερο άνθρωπο που δεν έχει φόβο, ούτε επιθετικότητα είναι αποτέλεσμα της παιδείας και της δοκιμασίας που οδηγεί στην γνώση του Εαυτού.
Εάν, ο άνθρωπος στραφεί στον εσωτερικό του κόσμο, θα αποσπασθεί από την πλάνη των αισθήσεων και θα συνδεθεί με τη ψυχή και τη συνείδησή του, τότε θα διαπιστώσει ότι η ζωή είναι σχέση.
Αυτός ο τρόπος σκέπτεσθαι
είναι μια άλλη ματιά και τότε ο «άλλος» αποκτά αξία και σημασία. Κι όχι μόνον αλλά και το φυσικό του περιβάλλον δεν το αντιμετωπίζει με αδιαφορία.
Αλκμήνη Κογγίδου.
Ποιήτρια-δοκιμιογράφος
Ο Άϊστάιν, πριν από αρκετά χρόνια, είχε, όπως φαίνεται, κατανοήσει την ανάγκη μιας ουσιαστικής αλλαγής και είχε ανησυχήσει. Αυτό διαπιστώνουμε από τη φράση του : «αν θέλει να επιβιώσει η ανθρωπότητα, θα πρέπει να βρει έναν άλλον τρόπο σκέπτεσθαι»!
Ο αείμνηστος ποιητής μας Γ. Σεφέρης θα διαπιστώσει, επίσης, ότι πήραμε τη ζωή μας λάθος, στο γνωστό του ποίημα «Άρνηση».
«Πάνω στην άμμο τη ξανθή
Γράψαμε το όνομά της
Ωραία που φύσηξεν ο μπάτης
Και σβήστηκε η γραφή
Με τι καρδιά με τι πνοή
Τι πόθους και τι πάθος
Πήραμε τη ζωή μας λάθος
Κι αλλάξαμε ζωή»
Ελπίζουμε ότι, σήμερα, ο άνθρωπος έχει φθάσει στην ωριμότητα, εκείνη, που θα τον επιτρέψει να καταλάβει και να συμφωνήσει κι ο ίδιος, τόσο με τον επιστήμονα, όσο και με τον ποιητή.
Ένας άλλος ποιητής, ο Γ. Υφαντής, προσανατολίζει τη ματιά μας στη λεπτομέρεια που συνδέει με την τελειότητα στο φυσικό περιβάλλον και γράφει:
«Τι τέλεια κατσίκια, τα κατσίκια!
Χτες γεννηθήκαν και πως ξέρουν κιόλας,
με τόση ακρίβεια
όλα τα κατσικίσια πράματα,
θαρρείς και σπούδαζαν κατσικοσύνη μια ολόκληρη
Αιωνιότητα».
Αν θέλουμε να ερμηνεύσουμε τη σκέψη του μεγάλου επιστήμονα, θα λέγαμε ότι αυτή αφορά την αναπόδραστη ανάγκη του απόλυτου. Εφόσον, υποστηρίζει ότι δεν θα υπάρξει μέλλον για την ανθρωπότητα εάν αυτή δεν αλλάξει.
Είναι γεγονός, ότι, η σχετικότητα με την οποία και από την οποία εξακολουθεί να ζει και να σκέπτεται, ο άνθρωπος, υποθάλπει την πλάνη και υπερτονίζει την ατομικότητα.
Ας δούμε όμως ποιος είναι ο λάθος τρόπος σκέπτεσθαι τον οποίο η ανθρωπότητα θα πρέπει ν’ αλλάξει, αν θέλει να επιβιώσει.
Ας δούμε, τι προξένησε η υλιστική κοσμοθεωρία, η οποία περιορίζει στην επιφανειακή αντίληψη της ζωής και στην πλάνη των αισθήσεων, χάνοντας την προσωπική ματιά και προς τα μέσα και προς τα έξω.
Η γραμμική αντίληψη του χρόνου, που στηρίζεται στην πλάνη των αισθήσεων, στην απάτη του φαινομένου, του επιφανειακού, συνάδει μ’ έναν περιοριστικό τρόπο σκέπτεσθαι. Η εξαφάνιση της υπαρξιακής ανησυχίας, η διαφθορά, η απόσπαση από τη μοναδικότητα του προσώπου, είναι μερικά από τα αποτελέσματα αυτού του τρόπου σκέπτεσθαι. Επιτρέπει την αδικία, ευνοεί τα κατά συνθήκη ψεύδη και σαν συνέπεια, επιφέρει τη μοναξιά και την απομόνωση στο ατομικό εγώ.
Οι συνθήκες ζωής που διαμορφώνονται υπό την αντίληψη του γραμμικού χρόνου, θέτουν το άτομο υποκείμενο στις βιοτικές του ανάγκες και εξαρτώμενο από αυτές. Ενώ, το ίδιο κυνηγά και κυνηγιέται από το χρόνο, προσπαθώντας να ανταπεξέλθει, βρίσκεται διαρκώς σ’ ένα αγχωτικό ρυθμό που το καταπιέζει. Καθώς, το ένστικτο της επιβίωσης του υπαγορεύει έναν ατομικό αγώνα μέσα από τον οποίο αντιμετωπίζει τον άλλον, άλλοτε αμυνόμενο κι άλλοτε επιτιθέμενο, ως έναν εχθρό ή ως έναν άγνωστο και ξένο. Η ψυχή ως χώρος ευαισθησίας περιέρχεται στην λήθη. Δεν έχει τις προϋποθέσεις να παραχωρήσει την ύπαρξή του στην αναζήτηση και εύρεση των άγνωστων δυνατοτήτων του.
Σκεπτόμενος, ο σύγχρονος άνθρωπος, με τη γραμμική αντίληψη του χρόνου, απουσιάζει από το παρόν, το οποίο είναι ουσιαστικά άχρονο. Ωστόσο, το άχρονο παρόν, εν δυνάμει περιέχει το γραμμικό χρόνο και το μέλλον και το παρελθόν. Απουσιάζοντας από το παρόν, απουσιάζει από την ίδια τη ζωή, που καλεί στη μετοχή και στη συμμετοχή, γεγονός που προϋποθέτει την έξοδο από το εγώ, την αποδοχή της δοκιμασίας, τη μαθητεία στη λεπτομέρεια και τη σχέση. Η σχέση παραμένει ανεπίγνωτη, ανεξερεύνητη ως προϋπόθεση κοινωνίας των προσώπων κι ως προϋπόθεση εισαγωγής στη θεία οικονομία.
Δυστυχώς ο άνθρωπος μεταθέτει την ευθύνη του για ό,τι αφορά την εξέλιξη και την αλλαγή του κόσμου σε κάποιον άλλον, ή σε άλλους είτε πολιτικούς, είτε θρησκευτικούς ηγέτες. Έχει την εντύπωση ότι η αλλαγή θα έρθει απ’ έξω, ενώ η αλλαγή θα είναι εσωτερική απόφαση, από συνειδητή και προσωπική ανάγκη.
Ένας τρόπος σκέπτεσθαι υποβάλλεται από τη μικρή ηλικία και παραλαμβάνει το άτομο για να του επιβάλλει ψεύτικες αξίες ζωής, ενώ το υποβάλλει σε ανταγωνιστικούς ρυθμούς, μέσα στους οποίους αγνοεί τον εαυτό του και αγνοείται ως ύπαρξη από τους άλλους. Κι αυτό έχει σαν συνέπεια να μην αποκτά τη συνειδητότητα του συνυπάρχειν Διέρχεται ως αγνοών και αγνοούμενος.
Από το γονέα υποβάλλεται στο παιδάκι μια ανάλογη αντίληψη ζωής, η οποία δεν το χρεώνει με το ήθος και την υπευθυνότητα, η οποία εγείρεται μέσα από τη συνείδηση. Ενώ η ευαισθησία τη ψυχής καταργείται. Επικρατεί, ακόμη, η εντύπωση ότι η ζωή είναι το φαινόμενο που αντιλαμβάνεται μέσω των αισθήσεών του και ότι ο ίδιος ο άνθρωπος δεν είναι παρά ένα βιολογικό ον που γεννιέται και πεθαίνει. Έτσι, το άτομο γίνεται ευάλωτο στις συνθήκες που επιβάλλονται από τα συστήματα κι ακολουθεί υποτακτικά, χωρίς τη δική του κριτική ματιά.
Παύει ο άνθρωπος να είναι υποκείμενος στα συστήματα και στις συμβάσεις όταν αποκτήσει την κυριότητα του Εαυτού κι όταν αναλάβει ως κύριο μέλημά του το «Σεαυτόν άρχου». Η αυτογνωσία επίσης αφορά την αναζήτηση των άγνωστων δυνατοτήτων του και, βεβαίως, οδηγεί σε μια άλλη αντίληψη και στάση ζωής, την οποία ανακαλύψανε οι φιλόσοφοι και οι ποιητές.
Η αντικειμενική ματιά προσφέρεται στον ελεύθερο άνθρωπο που δεν έχει φόβο, ούτε επιθετικότητα είναι αποτέλεσμα της παιδείας και της δοκιμασίας που οδηγεί στην γνώση του Εαυτού.
Εάν, ο άνθρωπος στραφεί στον εσωτερικό του κόσμο, θα αποσπασθεί από την πλάνη των αισθήσεων και θα συνδεθεί με τη ψυχή και τη συνείδησή του, τότε θα διαπιστώσει ότι η ζωή είναι σχέση.
Αυτός ο τρόπος σκέπτεσθαι
είναι μια άλλη ματιά και τότε ο «άλλος» αποκτά αξία και σημασία. Κι όχι μόνον αλλά και το φυσικό του περιβάλλον δεν το αντιμετωπίζει με αδιαφορία.
Αλκμήνη Κογγίδου.
Ποιήτρια-δοκιμιογράφος
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου